ลูกทาส วรรณกรรมอิงประวัติศาสตร์ ทรงคุณค่าการเรียนรู้

“ลูกทาส” จัดว่าเป็นวรรณกรรมทรงคุณค่า อิงประวัติศาสตร์ เป็นเรื่องราวชีวิตของลูกทาสที่ต่อสู้ดิ้นรนฟันฝ่าอุปสรรค จนได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระยา และได้ครองรักกับหญิงสาวสูงศักดิ์ที่หมายปอง ถูกถ่ายทอดผ่านบทประพันธ์ของ  รพีพร (สุวัฒน์ วรดิลก) และถูกตีพิมพ์ลงหนังสือพิมพ์รายปักษ์ เดลิเมล์วันจันทร์ เป็นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2506  เรื่อง ลูกทาส ถูกนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2508 ของไทยทีวีช่อง 4 บางขุนพรหม โดย สัมพันธ์ พันธุ์มณี

ลูกทาส เป็นเรื่องราวที่เกิดขึ้น ในปี พ.ศ. 2428 ของ แก้ว ทาสในเรือนของพระยาไชยากร ที่ต่อสู้เพื่อให้พ้นสภาพการเป็นทาส ในยุคแห่งการเลิกทาสในสมัย รัชกาลที่ 5 พระปิยมหาราช ที่เริ่มประกาศเลิกทาสในแต่ละช่วงอายุไล่เรียงกันไป แต่นายเงินของแก้วไม่ยอมให้บรรดาทาสที่ตนครอบครองเป็นไท แก้วและเหล่าทาสจึงดิ้นรนต่อสู้เพื่อให้ได้มาซึ่งอิสรภาพที่ควรได้ ในขณะเดียวกันก็ใฝ่หาความรู้ เพื่อการทำงานหลังจากเป็นไท พร้อมยกฐานะของตนให้ทัดเทียมกับคุณน้ำทิพย์ หญิงสาวสูงศักดิ์ที่เป็นแรงใจให้เขามาตลอด
  ในส่วนของตัวละครนั้น ณ ที่นี้จะนำมายกตัวอย่างให้รับทราบถึงบุคลิกลักษณะกัน 4 คน ที่มีบทบาทสำคัญในการดำเนินเรื่อง
“แก้ว หรือ หลวงรัตนะอรรถชัย”  ลูกชายคนเดียวของก้านและกิ่ง เป็นลูกทาสในเรือนหลวงไชยานุกร แอบเล่าเรียนวิชาในด้านของวิชากฎหมายที่เรือนคุณพระนิติธรรมลือชา แอบเรียนวิชาด้านกฎหมายที่เรือนคุณพระนิติธรรมลือชาแม้จะถูกขัดขวาง ในด้านความรักมีใจมั่นคงต่อคุณน้ำทิพย์  
“คุณน้ำทิพย์”  หญิงสาวเรียบร้อย อ่อนหวาน บุตรีของพระยาไชยากร เพียบพร้อมในทุกๆด้านมีความรักบริสุทธิ์ให้กับแก้ว แม้ฐานะจะแตกต่าง เป็นแรงบันดาลใจให้แก้วฝ่าฟันอุปสรรคจนได้รับข้าราชการ  
“บุญเจิม”  ทาสสาวแสนสวยในเรือนของพระยาไชยากร หลงรักและมีใจให้กับแก้ว แต่ไม่สมหวังในรัก จึงนำความของทั้งสองไปบอกพี่ชาย เพื่อแก้แค้นทั้งสองคน  
“มาโนช”  หลานชายคนโปรดของพระยาไชยากร ชายหนุ่มผู้เพียบพร้อมแต่กลับทำตัวหยาบช้าหลงใหลในอำนาจวาสนาใช้ทุกหนทางแม้จะเลวร้าย เพื่อทำให้คุณน้ำทิพย์ หญิงสาวที่ตนหมายปองมาเป็นภรรยาของให้ได้

  ด้านนักแสดง มีดาราคุณภาพมากมายที่เข้ามารับบทบาทการแสดง พอจำแนกไล่เรียงกันตามนี้ ในการแสดงแบบละครโทรทัศน์
ปี พ.ศ. 2508  นักแสดง  กำธร สุวรรณปิยะศิริ(แก้ว) / อารีย์ นักดนตรี(น้ำทิพย์) / บุศรา นฤมิตร(บุญเจิม) / สมจินต์ ธรรมทัต(มาโนช)
ปี พ.ศ. 2521  นักแสดง  นิรุตติ์ ศิริจรรยา(แก้ว) / รัชนู บุญชูดวง(น้ำทิพย์) / กรรณิการ์ ธรรมเกษร(บุญเจิม)  
ปี พ.ศ. 2532  นักแสดง  เอกพันธ์ บรรลือฤทธิ์(แก้ว) / อลิษา ขจรไชยกุล(น้ำทิพย์) / ปัทมา ปานทอง(บุญเจิม)
ปี พ.ศ. 2544  นักแสดง  เกริกพล มัสยวานิช(แก้ว) / สิริยากร พุกกะเวส(น้ำทิพย์) / เฌอมาลย์ บุญยศักดิ์(บุญเจิม) / กรรชัย กำเนิด พลอย(มาโนช)
ปัจจุบันปี 2557  นักแสดง  ภูภูมิ พงศ์ภาณุ(แก้ว) / รานี แคมเปน(น้ำทิพย์ป / กมลเนตร เรืองศรี(บุญเจิม) / วริษฐ์ ทิพโกมุท(มาโนช)

  ด้านละครโทรทัศน์มีผู้นำมาสร้างและออกอากาศให้รับชมเรียงลำดับตามต่อไปนี้
ปี พ.ศ. 2508  ถูกสร้างเป็นละครโทรทัศน์ ออกอากาศทาง ช่อง 4 บางขุนพรหม โดยคณะนาฏศิลป์สัมพันธ์ กำกับการแสดงโดย พิชัย วาศนาส่ง
ปี พ.ศ. 2521  ถูกสร้างเป็นละครโทรทัศน์ ออกอากาศทาง ไทยทีวีสีช่อง 3  จัดโดย ศิริพร วงศ์สวัสดิ์ ออกอากาศทุกวันจันทร์-พุธ-ศุกร์ เวลา 19.00 น.
ปี พ.ศ. 2532  ถูกสร้างเป็นละครโทรทัศน์ ออกอากาศทาง สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย
ปี พ.ศ. 2544  ถูกสร้างเป็นละครโทรทัศน์ ออกอากาศทาง  สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 สร้างโดย บริษัท ร.ศ. ๒๑๙ พิคเจอร์ จำกัด และ บริษัท เทวา ดราม่า แอนด์ ฟิล์ม กำกับการแสดงโดย หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล 
ปัจจุบันปี 2557  ถูกสร้างเป็นละครโทรทัศน์ ออกอากาศทาง สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 สร้างโดย  บริษัท ทีวีซีน ผู้จัด ณัฏฐนันท์ ฉวีวงษ์ กำกับการแสดงโดย ธรธร สิริพันธ์วราภรณ์
  นอกจากจะถูกสร้างเป็นละครโทรทัศน์แล้วยังนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์อีก โดยได้สร้างเป็นภาพยนตร์ถึง 2 ครั้ง 2 ครา ในปี พ.ศ. 2507 กับ 2522 ซึ่งการสร้างในครั้งแรกนั้นทำให้ได้รับความนิยม จนได้รับรางวัล บทประพันธ์ยอดเยี่ยมและเพลงประกอบยอดเยี่ยม